از بین ۲۰۰ حساب توئیتری که پربیننده‌ترین محسوب می‌شود، حدود ۱۵ حساب را می‌توان در زمرۀ جریان تأثیرگذار حوزۀ اعتقادی، شخصیت‌های سیاسی، روشنفکر و یا مذهبی دانست. در بین این حساب‌های شخصی، پنج مورد عرب‌زبان (با زمینه سبز پررنگ) وجود دارد که به جریان‌های فکری وهابی وابسته هستند و عمدتاً به موضوعات مذهبی می‌پردازند. مؤسسۀ مونتین در ۹ ماه، تمام مطالب ارسالی وابسته به واعظان وهابی را در این حساب‌ها بررسی کرده‌است. این پژوهش نشان می‌دهد که دو طیف اصلی، شبکۀ ارتباطی بین اجزای مختلف را با دقت برقرار می‌کنند: در یک طرف، کارشناسان دینی متأثر از علمای سعودی هستند و در طرف دیگر، حساب‌های علاقه‌مندانی که محتوای مطالب منتشرشده از سوی طیف اول را برای مخاطبان فرانسوی‌زبان خود بازنشر می‌کنند.

اتصال دقیق میان شبکۀ ارتباطی و اجزای مختلف را برقرار می‌کنند: در یک طرف، کارشناسان دینی متأثر از علمای سعودی هستند و در طرف دیگر، حساب‌های علاقه‌مندانی که محتوای مطالب منتشرشده از سوی طیف اول را برای مخاطبان فرانسوی‌زبان خود بازنشر می‌کنند.

۱. پانزده حساب توئیتری پربیننده، تأثیرگذار و یا اعتقادی

ـ باراک اوباما: ۱۰۳.۲ میلیون نفر دنبال‌کننده.

ـ دونالد ترامپ: ۵۵.۸ میلیون نفر.

ـ بیل گیتس: ۴۶ میلیون نفر.

ـ نارندا مؤدی: ۴۴.۴ میلیون نفر.

ـ پاپ فرانسوا: ۳۳ میلیون نفر.

ـ پی. ‌ام. او. ایندیا: ۲۷.۳ میلیون نفر.

ـ پرزیدنت ترامپ: ۲۴.۵ میلیون نفر.

ـ محمد العارفی: ۲۱.۲ میلیون نفر.

ـ عید القرنی: ۱۸.۹ میلیون نفر.

ـ دالایی لاما: ۱۸.۹ میلیون نفر.

ـ احمد الشوقیری: ۱۸.۱ میلیون نفر.

ـ پائولوکوئیلو: ۱۵.۲ میلیون نفر.

ـ میشاری رشید: ۱۴.۱ میلیون نفر.

ـ سلمان العوده: ۱۴ میلیون نفر.

اگر شمار بازدیدکنندگان پنج حساب مهم توئیتری وابسته به جریان‌های وهابی را جمع کنیم (۸۶.۳ میلیون نفر دنبال‌کننده)، مشاهده می‌شود که در این طبقه‌بندی، در ردۀ دوم پس از باراک اوباما و با فاصله بسیار، پیش از حساب توئیتری دونالد ترامپ قرار می‌گیرند.

میشاری رشید الأفصی

۱۴.۱ میلیون نفر دنبال‌کننده

وی چهل‌و دو ساله، امام کویتی و قاری قرآن است (وی هم‌اکنون امام مسجد اعظم کویت‌سیتی است). همچنین، وی یک شبکۀ تلویزیونی به نام «الأفصی تی‌وی» دارد که برنامه‌هایی دربارۀ اسلام منتشر می‌سازد.

شبکه‌های وابسته به او	گرایش	تعداد دنبال‌کنندگان(نفر)
Ajib.fr	اخوان‌المسلمین	۲۴۵۰۰
Le Musulman	سلفی	۷۳۶۰۰
Apprendre l’Islam	سلفی	۹۷۱۰۰
Hadit du Jour	تندرو	۲۵۳۰۰
UmmahCharity	بشردوستانه	۲۳۰۰۰

 احمد الشوقیری

۱۸.۱ میلیون نفر دنبال‌کننده

وی کارگردان و در عین حال، مجری معروف شبکۀ سعودی و برنامۀ موفق موسوم به «خواطر شب» است. او تحصیلات خود را در آمریکا انجام داد و در اواسط دهه ۹۰ میلادی به عربستان بازگشت.

شبکه‌های وابسته به او	گرایش	تعداد دنبال‌کنندگان(نفر)
SihameAssbague	فعال ضدّ نژادپرست	۴۴۴۰۰
Al Kanz (الکنز).	رسانه مذهبی	۴۷۵۰۰
Arppel du Jour	سلفی	۳۹۷۰۰

 محمد العارفی

۲۱.۲ میلیون نفر دنبال‌کننده

چهل‌وهشت‌ ساله و از روحانیون سعودی است که صحبت‌هایش واکنش‌های متعددی به همراه داشته‌است. او در صحبت‌هایش به یهودیان، همجنس‌گرایان و شیعیان تاخته‌است. سخنان او گاهی با مطالبی که جهادیون القاعده و داعش منتشر می‌سازند، اندکی تفاوت دارد. در سال ۲۰۱۴ میلادی، انگلیس ورود وی به خاک خود را ممنوع کرد.

شبکه‌های وابسته به او	گرایش	تعداد دنبال‌کنندگان(نفر)
CCIF	تشکل قومی	۳۴۷۰۰
Baraka City	سازمان بشردوستانه	۵۳۰۰۰
Marvan Muhammad	فعال ضدّ نژادپرست	۴۰۳۰۰

 سلمان العوده

 ۱۴ میلیون نفر دنبال‌کننده

وی شصت‌ودو ساله و اسلامگرای لیبرال است که خواستار سلطنت مشروطه در عربستان سعودی است. در سال ۲۰۰۳ میلادی، از جهاد علیه آمریکایی‌ها در عراق دفاع می‌کرد. دستگاه قضایی سعودی حکم اعدام وی را صادر کرده‌است.

 عید القرنی

۱۸.۹ میلیون نفر دنبال‌کننده

چهل‌ ساله، واعظ و نویسندۀ سعودی است که کتاب‌های وی در کشورهای عربی بسیار منتشر شده‌است. در سال ۲۰۱۲ میلادی، وی با صدور فتوایی خواستار کشتن بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه شد.

۲. نشر مطالب در شبکه‌های اجتماعی مسلمانان فرانسوی‌زبان

با احتساب تمام بخش‌های فعال شبکۀ مجازی، میزان حساب‌های حاوی مطالب تند در فضای مجازی مسلمانان فرانسوی‌زبان به دست‌کم ۱.۲ میلیون حساب می‌رسد. بر این اساس، تقریباً %۳۰ مسلمانان فرانسه تحت تأثیر این مطالب قرار می‌گیرند. آنچه در ادامه آمده‌، اصلی‌ترین بازیگران این فضای فعال است و یادآوری می‌شود که این بررسی‌ها و محاسبات از سوی مؤسسۀ مونتین در مه سال ۲۰۱۸ میلادی انجام شده‌است.

جدول۱. اصلی­ ترین صفحات فیسبوک

عنوان	گرایش	تعداد دنبال‌کنندگان(نفر)
طارق رمضان	اخوان‌المسلمین	۲.۰۷ میلیون
Rappels Islam	تندرو	۱.۲ میلیون
SyriaCharity	بشردوستانه نزدیک به اخوان‌المسلمین	۱.۰۹ میلیون
Information Culte Musulman	سلفی و اخوان‌المسلمین	۰.۷۸ میلیون
Baraka City	بشردوستانه و نزدیک به اخوان‌المسلمین	۰.۷۵ میلیون

******

جدول۲. اصلی­ ترین شبکه­ های یوتیوپ

عنوان	تعداد دنبال‌کنندگان (نفر)
Islam Sounnah TV	۹.۵۴ میلیون
Douroud.net	۱۰.۸۴ میلیون
Darifton & Compagnie	۱۵.۱۵ میلیون
Hassan Iqoulssen	۱۷.۴۴ میلیون
Rachid Eljay	۲۳.۸۷ میلیون

*******

جدول۳. مهم ­ترین حساب­ های اینستاگرام

عنوان	تعداد دنبال‌کنندگان (نفر)
Islamiquement comblé	۵۵۷۰۰ میلیون
Rappel citation	۱۰۰۰۰۰ میلیون
Espace Muslim	۱۸۶۰۰۰ میلیون

منبع: ویژه ­نامۀ مطالعاتی فیگارو